Eva en Sanne Haak zitten op het Martinuscollege in Grootebroek en zitten in VWO 5. Zij hebben naar aanleiding van een opdracht die de geschiedenisdocent heeft opgegeven een biografie geschreven over de opa van Eva, Jan-Arie Groot. Onderdeel van de opdracht is om het gemaakte werk te publiceren in een krant. Jan-Arie woonde zijn hele leven lang in Andijk, dus vandaar dat we een gedeelte van de biografie publiceren in de Andijker. De gehele biografie vindt u hier.
De Andijker waarbij opgeven geen optie is.
Jan-Arie Groot werd op 10 juli 1948 geboren in Andijk aan de Schoolweg 3. Hij was de zoon van Jan-Arie Groot en Gijsbertje Groot-Berga en kwam uit een gezin van 6 kinderen. Zijn vader had een eigen bedrijf en zijn moeder zorgde voor het huishouden. Op zondag gingen ze twee keer naar de Gereformeerde Kerk in Andijk. Dit klinkt als een typisch gezin uit Andijk. In de jaren ‘60 ‘70, was het heel belangrijk om trouw te zijn aan de kerk, maar ook de jongerencultuur kwam op. Veel jongeren, die uit waren op progressie, zetten zich af tegen de oudere generatie die veel conservatiever was. In Andijk waren deze invloeden in zekere mate ook te merken, wellicht niet zo extreem als in de stad, maar hij was aanwezig.
Jan-Arie maakte zijn eigen keuzes in die tijd. Hoewel hij bleef geloven in God, werd hij wat moderner in de manier van geloven.
Een geschenk uit de hemel
Toen Jan-Arie 18 jaar was ontmoette hij Alie Burger in het Dorpshuis, waar zij toen werkte. Jan-Arie was gelijk helemaal weg van Alie, wat aanvankelijk niet geheel wederzijds was. Maar de aanhouder wint en na vele avonden tot middernacht wachten tot Alie klaar was met werken, kwam er dan toch een relatie. Alie had al een dochter, Els, uit haar eerste huwelijk met Joop Swagerman. Joop is overleden in 1966. Het was daarom ook afwachten hoe de band tussen Jan-Arie en Els zou verlopen. Dit pakte heel goed uit. Els heeft zelf aangegeven dat Jan-Arie altijd als haar eigen vader heeft gevoeld. Ze kon zelfs boos worden als iemand tegen haar zei dat hij haar stiefvader was. Jan-Arie’s ouders waren ook heel blij met Alie. Ze vonden haar een geschenk uit de hemel. Jan-Arie had namelijk meer structuur nodig in zijn leven vond vader en Alie kon hem die bieden.
Van trucker naar buschauffeur
Toen Jan-Arie 19 was ging werken als vrachtwagenchauffeur bij Bloemendaal. Hij reisde veel naar het buitenland waardoor hij niet vaak thuis was. Dit had invloed op het gezin. Het gezin miste hem, en hij miste het gezin. Na 10 jaar als vrachtwagenchauffeur te hebben gewerkt, heeft Jan-Arie ervoor gekozen dat hij dichter bij huis wilde werken. Het gemis werd hem te groot. Hij besloot als buschauffeur te gaan werken bij Beentjes en de Bruijn. Hier had hij onregelmatige diensten. Die vielen hem zwaar en daardoor besloot Jan-Arie om te stoppen. Hij ging bij Connexxion werken, maar dit heeft hij niet lang gedaan. Jan-Arie heeft uiteindelijk moeten stoppen, doordat hij ziek werd. Hij kon zijn geliefde vak hierdoor niet meer uitoefenen.
Het gezinsleven
Jan-Arie en Alie trouwden op 22 maart 1968. In datzelfde jaar werd hun zoon Rob geboren. Na een aantal jaar kregen Rob en Els een zusje, Diana (1973). Het gezin was compleet. In het gezin was school, sport en werk heel belangrijk. Ze stimuleerden de kinderen om hun best te doen en goede prestaties te halen. Zowel Jan-Arie als Alie deden fanatiek aan tennis, een hobby die is overgedragen op Rob en Diana. Diana zat ook nog op korfbal samen met Els en Rob deed aan voetbal. Jan-Arie en Alie werkten beiden ook veel en hard. Daarnaast werkten hun kinderen in de vakantie in de bollenschuur van Burger en de Blank, het familiebedrijf. De jaarlijkse vakantie was een evenement waar veel plezier uit werd gehaald. Vaak ging deze reis naar Spanje met de auto, want autorijden was een activiteit waar Jan-Arie dol op was.
Uiteenlopende hobby’s
Jan-Arie had een passie voor tennis. In deze tijd was tennis in opkomst. In Andijk was dit daarom ook nog niet erg bekend. Hij leerde bij tennisvereniging Atlas in Andijk nieuwe mensen kennen, die belangrijk voor hem zijn geworden. Hij speelde toernooien en vond het ook geweldig dat Rob en Diana het tennissen ook zo leuk vonden. Deze vrienden hebben hem later goed geholpen tijdens zijn ziekteperiode. Zo wilde hij, ondanks dat hij ziek werd, blijven tennissen. Zijn vrienden en familie deden er dan ook alles aan om hem zo lang mogelijk te laten tennissen door bijvoorbeeld zijn handen in te tapen.
Daarnaast hield Jan-Arie ervan om postzegels te verzamelen. Hij heeft boeken vol met allerlei verschillende postzegels.
Ook had hij een volkstuintje, waar hij onder andere snijbonen had geteeld. Doordat hij alles tegelijk verbouwde, was alles ook in één keer klaar. Dan nam hij de bonen en bieten mee naar huis, waarna de kinderen moesten helpen om ze te doppen.
Trotse opa
Jan-Arie had een goede band met al zijn kleinkinderen. In 1996 werd zijn eerste kleinzoon geboren; Jeroen van den Bosch. ‘De tranen sprongen in zijn ogen en hij werd sprakeloos’ vertelt Els van den Bosch. In 2002 werd de eerste kleindochter van Jan-Arie geboren; Eva Haak. Diana vertelde: ‘Ik was bevallen van Eva. Ik belde naar huis toe en kreeg mijn vader aan de lijn. Vervolgens vertelde ik dat Eva was geboren. Het eerste wat hij zei was: ‘Eva? Wie is dat nu weer?’ Ik denk dat hij het wel leuk vond dat dit zijn eerste kleindochter was, omdat hij inmiddels al 3 kleinzonen had.’ In 2011 werd Stijn Groot geboren. Rob zegt hierover: ‘Stijn lachte veel en dan zette ik hem naast Jan-Arie. Ondanks zijn ziekte zorgde Stijn er voor om Jan-Arie te laten lachen. Bovendien was Stijn de eerste kleinzoon die de naam Groot droeg en ik denk dat mijn vader hier trots op was.’ Jan-Arie heeft in totaal 9 kleinkinderen gekregen.
‘Verharde’ handen
In 1998 werd Jan-Arie ziek. Lange tijd wisten artsen niet wat deze ziekte precies was, maar twee jaar later werd toch de diagnose van het fenomeen van Raynaud gepaard met Sclerodermie vastgesteld. Deze ziekte houdt in het kort in dat bloedvaten in de vingers en/of tenen plotseling samentrekken, waardoor de bloedtoevoer tijdelijk staakt, als gevolg van kou of emotie. De vingers en tenen voelen hierbij koud aan, verkleuren en kunnen gaan tintelen. De sclerodermie die hier in sommige gevallen bij hoort, is een verharding van bindweefsel in de huid en soms organen. Bij Jan-Arie was de laatste aandoening vooral goed te zien door de harde handen die hij hierdoor kreeg. De aftakeling van het lichaam was een langzaam proces. Hij is 14 jaar ziek geweest, maar hij probeerde binnen de gegeven omstandigheden alles uit het leven te halen. Daarnaast heeft hij ook een bijdrage geleverd aan de wetenschap. Sclerodermie was zeldzaam. Jan-Arie wilde hier meer bekendheid aan geven en ging als ‘levend object’ naar universiteiten. Hij hoopte hiermee dat de ziekte bij andere eerder herkend zou worden.
Alles uit het leven halen
Jan-Arie heeft veel moeten opgeven vanwege zijn ziektes. Tennis, het rijden van de bus en andere dagelijkse zaken werden na verloop van tijd steeds moeilijker om vol te houden. Naar een verzorgingstehuis wilde hij absoluut niet, dus de nodige aanpassingen aan het huis zorgden ervoor dat hij toch bij Alie kon blijven wonen. Zo werd het huis zodanig aangepast dat alles gelijkvloers werd. Bewegen ging steeds moeizamer, waardoor hij soms voor lange tijd niet uit bed kon komen. ‘Soms zag hij dan een bus van Connexxion rijden en dan pinkte hij wel eens een traantje weg, want hij kon zelf niet meer rijden.’ vertelde Alie. Maar ondanks alle tegenslagen, zei hij altijd dat het goed met hem ging. ‘Tijdens zijn ziekte keek hij naar het tv-programma De Reünie. Hierbij gaven de mensen aan het einde van de aflevering hun leven een cijfer. Wat ik bijzonder vond, was dat ondanks zijn ziekte, mijn vader zijn leven altijd voldoendes gaf.’ zei Diana.
Steentje bijdragen
Naast de eerdergenoemde ziektes kreeg hij ook nog longkanker, pulmonale
hypertensie en hartfalen, waardoor de werking van hart en longen hard achteruit ging. Hijzelf en zijn naaste omgeving hebben er alles aan gedaan om zijn situatie zo dragelijk mogelijk te maken. Binnen het gezin waren de taken verdeeld. De een ging mee naar het ziekenhuis, de ander zorgde voor het huishouden of maakte het eten klaar. Ook vrienden en kennissen droegen hun steentje bij. Zij gingen met Jan-Arie mee vrachtwagens fotograferen bij Bloemendaal Transport, wat ook een grote hobby van hem was.
Vertrouw op God
Aan het einde van zijn leven, begon Jan-Arie te twijfelen of hij zijn plek in de hemel wel had verdiend, vanwege zijn verleden met de kerk. ‘Mijn vader kwam met allerlei levensvragen. Hij heeft dit niet aan ons verteld, maar dominee Staat, de dominee van de gereformeerde kerk in Andijk, heeft hem kunnen overhalen om erover te praten. Jan-Arie ging zich openstellen naar de dominee, waarna de dominee hem gerust heeft gesteld. Dat heeft hem geholpen om op het laatste moment toch zijn rust te vinden. Ik vind dit erg mooi.’ vertelde zoon Rob. Uiteindelijk is Jan-Arie Groot op 18 maart 2012 heengegaan. Zijn familieleden kijken terug op een prachtig leven met mooie herinneringen van hun broer, man, vader, opa en broer.
Sanne Haak en Eva Haak.
Martinuscollege, Grootebroek, AG5