De telefoon ging. “Meneer Doef, u bent uitgeloot om de recensie over het boek ‘Biografie van de Zuiderzee van Arie Kok te schrijven. U kunt het boek ophalen.” Ik stapte op de fiets en reed naar de redactie van ‘de Andijker’.
Kok geeft aan dat het boek een verhalenbiografie van een binnenzee is. Hij heeft 25 kleine verhalen geselecteerd, die samen het grote verhaal van ontstaan en ontwikkeling van het Zuiderzeegebied vertellen. In die verhalen staan kust- en eilandbewoners centraal. Met dit boek zijn die verhalen opnieuw beschreven en leesbaar gerangschikt voor een breed publiek. Het is goed mogelijk om de verhalen afzonderlijk te lezen. Het boek telt 240 pagina’s, is prachtig en professioneel vormgegeven en voorzien van mooie illustraties. Achter in het boek is een tijdlijn van de 850-jarige historie van de Zuiderzee weergegeven, evenals een 5 pagina’s tellende lijst met geraadpleegde literatuur. Ik had zin had om meteen in het boek te beginnen!
De Romeinen hadden in hun opmars naar het noorden ooit bij de Rijn haltgehouden. Daarboven was een wildernis. Tussen zompige veenlagen van soms wel een paar meter dik kronkelden waterkreken. Hier en daar stak een hoogte boven het moeras uit. Daar werden al sinds mensenheugenis de huizen gebouwd, akkers aangelegd en bewerkt. In de loop van de tijd had zich midden in gebied een groot waterbekken gevormd. De bewoners spraken van het Almere, een meer vol aal. Slechts een paar smalle doorgangen zorgden voor de afwatering naar de Noordzee. In 1170 kwam daar verandering in! De stormvloeden waren zo verwoestend dat eb en vloed optrad tot aan de muren van Utrecht. Misschien was dit wel de geboorte van de Zuiderzee.
Er volgen vele verhalen. Over bijvoorbeeld de gloriedagen van Kampen, de strijd tussen de Hollanders en de Friezen, met een hoofdrol voor de Friese reus ‘Grutte Pier’. Tussendoor zijn er interessante intermezzo’s over bijvoorbeeld ‘De West-Friese Omringdijk’ en ‘Kasteel Radboud’. Er zijn verhalen over het Frouke van Stavoren en hoe de Watergeuzen in 1573 de Spaanse vloot in de Hoornse Hop verslaan. Ook de specifieke eilandculturen van Urk, Wieringen en Schokland komen aan bod.
Buitenstaander Henry Havards maakte voor 1874 een reis rond de Zuiderzee en gaf in zijn boek ‘Pittoreske reis langs de dode steden van de Zuiderzee’ de cultuurgeschiedenis weer. Het boek inspireerde vele buitenlanders om ons unieke gebied te bezoeken. Volendam ontving de kunstenaars met open armen.
Cornelis Lely kwam met zijn inpolderingsdroom. Hij zou pas echt voldoende medestanders krijgen na de storm van 1916. Met de komst van de Afsluitdijk in 1932 kwam een einde aan de Zuiderzee.
Ik heb van het boek en de verhalen genoten. Het is goed om te weten waar je vandaan komt om het nu beter te begrijpen. De verhalen van toen zijn ook van nut voor toekomstplannen. Ik kan het goed geschreven boek u aanraden! Of het echt iets voor u is? Joost mag het weten. Het boek gaat nu naar mijn broer die het ook graag wil lezen. Roel Doef