In het kader van het 70 jarig jubileum van Cultura gaan Tom Pé Blom en Mieke Prenen op zoek naar de echte Cultura-gangers. Vandaag in deze derde aflevering bezoekt het duo de oud pachters Jan en Gré Jonker en Corine (en Koos in memoriam) Groot.
Op een druilerige zomermiddag zijn wij te gast bij Jan (86 jaar) en Gré Jonker (80 jaar) in Enkhuizen.
Op onze vraag wat Cultura voor hen betekende, reageert Jan adrem:” Ik had niks met Cultura. We zouden het één jaar overnemen maar dat jaar kostte tien jaar van ons leven. Het is het enige jaar van mijn leven waarin ik niks heb verdiend”.
Dit antwoord vraagt natuurlijk om enige uitleg. Jan had net zijn kroeg Double J in Enkhuizen verkocht en had daar aan de bar ook veel klanten uit Andijk. Omdat de Stichting op dat moment enorm omhoog zat, kwam de toenmalige voorzitter van de Stichting, Jan Smit, diverse malen vragen of Jan en Gré Jonker Cultura niet voor één jaar uit de brand wilden helpen.
Uiteindelijk zei het echtpaar ‘ja’ maar het moment dat zij er in stapten was meteen de start van een enorme verbouwing van het gebouw. En nog wel in de strenge winter van 1978 – 1979 van de vorige eeuw. De kolfbaan werd aangepast, net als de keuken plus de voorzaal. En dat allemaal min of meer tegelijk terwijl alle verenigingen en de uitvoeringen gewoon door moesten gaan. Omdat het woonhuis leeg stond konden de slaapkamers worden gebruikt als vergaderzaaltjes en de woonkamer als keuken.
We zullen doorgaan…..
Een verenigingsgebouw runnen is al geen sinecure, maar tijdens een verbouwing is het helemaal heftig. Tijdens deze grote operatie was alleen de grote zaal er nog met een mobiele bar.
Gré:” Net als je het niet kunt gebruiken gaat er vervolgens een pot verf over de rode tegels. En elke dag lag overal weer stof en gruis. Zo kwamen we na het nachtbal ’s morgens in Cultura om op te ruimen, bleek de hele bierkelder bevroren door een gesprongen waterleiding. Terwijl alle biervaten en de flessen daar stonden.” Op een foto die ze laat zien, is dochter Marianne bezig met een trekker de biervaten naar een andere plek te rijden. Gré:” Terwijl de kelder leeggepompt werd, konden wij even naar de nieuwjaarsbijeenkomst bij de voetbal en later in de middag gingen we gewoon weer open.”
Grote namen als De Bintangs en Herman Brood kwamen optreden maar stelden wel eisen aan de drankvoorraad die voor hen klaar moest staan in de kelder. De bands die kwamen spelen, hadden ook steeds meer stroom nodig en dat gaf nog wel eens problemen. Jan: ”Maar dan konden we Piet Lichie bellen die altijd wel een oplossing had maar steevast vroeg of de muziek soms ook op de Molenweg te horen moest zijn.”
Bijzondere klanten
Gré:” Er waren mensen die tijdens de uitvoeringen hun jas uit zuinigheid op schoot hielden en er waren mensen die in de pauze thuis thee gingen drinken! Zo was er ook een echtpaar waarvan de man weigerde het drankje van zijn vrouw af te rekenen.”
Tijdens het Nederlands kampioenschap kolven waren er deelnemers die een uitsmijter wilden. Dat was een hele toer vanwege de verbouwing maar lukte toch. Jan kwam met twee uitsmijters met wit brood aanzetten. Maar plots wilden zij bruin brood. Jan: ”Toen dacht ik, dan krijg je helemaal niks. Ik zette het ene bord op de grond voor onze hond Anja en de andere uitsmijter at ik zelf op!”
Gré: ”Wij kijken terug op een heftig jaar met veel reuring.” Jan: ”Het werd echt gezellig toen we de wat oudere Andijkers leerden kennen, de jongelui kenden wij al uit onze tijd in Enkhuizen. Ook na de voetbal kwamen de jongens altijd aan de bar zitten. We hebben ook een hoop gekkigheid beleefd bijvoorbeeld tijdens de kermis dat ’s nachts zo maar de Holly Holly weer aan ging.”
De tijd met Koos en Corine
Corine:” Het pachten van Cultura waren 19 hele mooie jaren van ons leven en we hadden graag de 25 jaar vol gemaakt dan zouden we immers Jan Lof overtroffen hebben.” In 1994 kwam zij met Koos en twee jonge kinderen Niels en Malissa in Cultura terecht. Koos wilde al jaren graag een café overnemen maar aanvankelijk voelde Corine daar niets voor. Volgens haar gaf dat te weinig reuring.
Nou die reuring kwam er! En anders zorgde Koos daar wel voor. Zij waren 7 dagen per week 24 uur open. Corine: ”Want ook als je dicht was, wisten ze je te vinden. Het was met het oog op de kinderen fijn dat we er bij woonden. De kinderen zijn groot geworden in Cultura en mede daardoor echte aanpakkers geworden.
Ik heb die tijd ook nooit als zwaar ervaren. Het was natuurlijk werk maar eigenlijk voelde het als een hobby. Ook tijdens het ziekteproces van Koos draaide alles gewoon door dankzij een geweldig team.”
Nazitten en nieuwe activiteiten
In de tijd dat zij Cultura pachtten, werden de uitvoeringen niet meer zo goed bezocht als vroeger en bleven de mensen niet zo lang meer nazitten. Corine: ”Koos zei een keer gekscherend dat we de deuren na afloop dicht moesten doen.”
Om het tij te keren, initieerde Koos Club 5 en kwamen er allerlei nieuwe activiteiten Cultura binnen: De Dijkawards, de Koldercup, Smartlappenfestival en meezingavonden, het Volkorenfestival, maar daarnaast ook houseparty’s, beachvolleybal, Kermizz en geen kermizz, Nieuwjaarsbal, Zwarte Pietenbal en het Tattoo festival.
Koos was een creatieve duizendpoot, muzikant, goochelaar, scheidsrechter, organisator, barkeeper en gastheer.
Corine: ”In onze tijd was niets te gek, en als iedereen zei dat het niet kon, zorgde Koos ervoor dat het wel kon.”
Legendarisch waren ook de prijsuitreikingen bij de autocross en de biljarttoernooien. Koos maakte er een hele act van. Kwam op als Kerstman of als Osama Bin Laden of helemaal met een spalk en verband. Op die dagen stond Cultura strak vol vanwege deze acts. Corine: ”Het laatste jaar wilde hij zelf de prijsuitreiking doen, dat was erg emotioneel, je kon een speld horen vallen.”
De toekomst
Corine draagt Cultura nog steeds een warm hart toe en hoopt dat iedereen Cultura blijft vinden.
Ook Jan en Gré wensen Cultura een goede toekomst toe en vooral dat de jongere generatie weer terug komt, maar om dat te bewerkstelligen is een hele kunst.
Op zaterdag 2 oktober en zondag 3 oktober vindt de viering van het 70 jarig jubileum plaats.
Houd de Andijker in de gaten.